AT MURATTIR
ATIN RENGİ OLMAZ, DONU OLUR
BEYAZI OLMAZ, KIRI OLUR
SİYAHI OLMAZ, YAĞIZI OLUR
KIRMIZISI OLMAZ, ALI OLUR
KAHVERENGİSİ OLMAZ, DORUSU OLUR
YAVRUSU OLMAZ, TAYI OLUR
ERKEĞİ OLMAZ, AYGIRI OLUR
DİŞİSİ OLMAZ, KISRAĞI OLUR
ALNINDA AKITMASI,
BAŞINDA PERÇEMİ,
AYAĞINDA SEKİSİ,
BOYNUNDA YELESİ OLUR.
Sunday, March 25, 2007
Saturday, March 17, 2007
TÜRKİYE'Yİ TANIMAK
Türkiye’nin komşuları
Komşu Ülke Komşu Olduğu Yön Sınır Uzunluğu ( km )
Bulgaristan Kuzeybatı 269
Yunanistan Batı - Kuzeybatı 203
Gürcistan Kuzeydoğu 276
Ermenistan Doğu 325
Azerbaycan Doğu 18
İran Doğu 529
Irak Güneydoğu 378
Suriye Güney 877
Türkiye’nin kimlik kartı
Yüzölçümü 769.604 km² ( Göller hariç )
Nüfusu ( 2000 yılı ) 67.803.927
Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² ) 89
İl Sayısı 81
İlçe Sayısı 850
Bucak ve Köy Sayısı 37.366
Toplam Kara Sınırı Uzunluğu 2.875
Toplam Kıyı Uzunluğu; 8.333
Ege Denizi 2.805
Karadeniz 1.695
Akdeniz 1.577
Marmara Denizi 1.189
Adalar Kıyısı 1.067
Toplam karayolu uzunluğu 62.000 km
Otoyol uzunluğu 1.900 km
Toplam demiryolu uzunluğu 8.671km
Havaalanı sayısı 52
Okuma Yazma Bilmeyen; 7.589.657
Kadın 5.732.525
Erkek 1.857.132
Doğu - batı uzunluğu ( km ) 1650
Kuzey - güney uzunluğu ( km ) 650
En yüksek dağ ( m ) Büyük Ağrı
En uzun nehir ( km ) Kızılırmak
En büyük ova Konya
En çok yağış alan il Rize
En az yağış alan il Iğdır
En geniş alanlı il Konya
En küçük alanlı il Yalova
En fazla nüfuslu il İstanbul
En az nüfuslu il Ardahan
En uzun kıyılara sahip il Muğla
Nüfus yoğunluğu en fazla olan il İstanbul
Nüfus yoğunluğu en az olan il Tunceli
En yüksekte kurulan il Erzurum
En alçakta kurulan il Çanakkale
En çok ilçeye sahip il İstanbul
En az ilçeye sahip il Bayburt
En yüksek dağlar
Sırası Dağ Yükseltisi ( metre ) Yer Aldığı İl
1 Büyük Ağrı Dağı 5.137 Ağrı
2 Uludoruk Tepesi-Cilo 4.135 Hakkâri
3 Supa Dürek Tepesi-Cilo 4.060 Hakkâri
4 Süphan Tepesi 4.058 Bitlis
5 Kaçkar Tepesi 3.932 Rize
6 Küçük Ağrı Dağı 3.925 Ağrı
7 Erciyes Dağı 3.917 Kayseri
8 Mor Dağ 3.807 Hakkâri
9 Demirkazık Tepesi 3.756 Adana
10 Verçenik Tepesi-Kaçkar 3.711 Rize
En uzun akarsular
Sırası Akarsu Uzunluğu ( km ) Ulaştığı Deniz
1 Kızılırmak 1.355 Karadeniz
2 Fırat 971 Basra Körfezi
3 Sakarya 824 Karadeniz
4 Büyük Menderes 584 Ege
5 Seyhan 560 Akdeniz
6 Aras 548 Hazar Denizi
7 Dicle 523 Basra Körfezi
8 Yeşilırmak 519 Karadeniz
9 Ceyhan 509 Akdeniz
10 Çoruh 442 Karadeniz
En büyük adalar
Ada
Bulunduğu il
Kıyı Uzunluğu ( km )
Yüzölçümü ( km² )
Gökçeada ( İmroz )
Çanakkale
92
279,2
Marmara
Balıkesir
72,5
117,1
Bozcaada
Çanakkale
34,5
36
Uzun ada
İzmir
31
25,3
Alibey ( Cunda )
Balıkesir
28,5
23,3
Paşa limanı
Balıkesir
40,2
21,3
Avşa
Balıkesir
27,5
20,6
İmralı
Bursa
19,4
9,9
Kara ada
Muğla
19,8
9
Kekova
Antalya
19
5,7
En büyük yüzölçümlü göller
Sırası Göl Yüzölçümü ( km² ) Yer Aldığı İl Denizden Yüksekliği (metre )
1 Van 3.713 Van - Bitlis 1.646
2 Tuz 1.500 Konya- Aksaray-Ankara 925
3 Beyşehir 656 Isparta- Konya 1.121
4 Eğirdir 468 Isparta 916
5 Akşehir 323 Afyonkarahisar-Konya 958
6 İznik 298 Bursa 85
7 Burdur 200 Burdur 854
8 Manyas ( Kuş ) 166 Balıkesir 15
9 Acıgöl 153 Afyonkarahisar 836
10 Ulubat 134 Bursa 5
En büyük baraj gölleri
Sırası Baraj Gölü Yüzölçümü ( km² ) Yer Aldığı İl
1 Atatürk 817 Adıyaman-Şanlıurfa
2 Keban 675 Elazığ-Tunceli
3 Karakaya 268 Malatya
4 Hirfanlı 263 Kırşehir
5 Altınkaya 118 Samsun
6 Sarıyar 84 Ankara
7 Seyhan 68 Adana
8 Demirköprü 47 Manisa
9 Almus 32 Tokat
10 Hasan Uğurlu 23 Amasya
En büyük yüzölçümlü iller
Sırası İl Yüzölçümü ( km² )
1 Konya 40.813
2 Sivas 28.567
3 Ankara 25.402
4 Erzurum 25.330
5 Van 22.983
6 Antalya 20.790
7 Şanlıurfa 19.336
8 Kayseri 17.109
9 Mersin 15.512
10 Diyarbakır 15.204
En küçük yüzölçümlü iller
Sırası İl Yüzölçümü ( km² )
1 Yalova 850
2 Kilis 1.427
3 Bartın 2.080
4 Düzce 2.592
5 Osmaniye 3.195
6 Iğdır 3.587
7 Kocaeli 3.625
8 Bayburt 3.739
9 Zonguldak 3.909
10 Rize 3.921
En fazla nüfuslu iller
Sırası İl Nüfus ( 2000 yılı )
1 İstanbul 10.018.735
2 Ankara 4.007.860
3 İzmir 3.370.866
4 Konya 2.192.000
5 Bursa 2.125.000
6 Adana 1.849.478
7 Antalya 1.719.751
8 Mersin 1.651.400
9 Diyarbakır 1.382.708
10 Gaziantep 1.385.249
En az nüfuslu iller
Sırası İl Nüfus ( il merkezi - 2000 yılı )
1 Ardahan 39.725
2 Bayburt 41.356
3 Bartın 48.002
4 Tunceli 54.476
5 Kilis 74.985
6 Gümüşhane 77.570
7 Iğdır 81.582
8 Artvin 84.189
9 Yalova 98.661
10 Sinop 101.285
Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu iller
Sırası İl Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² )
1 İstanbul 1928
2 Kocaeli 334
3 İzmir 281
4 Hatay 215
5 Bursa 204
6 Gaziantep 188
7 Ankara 163
8 Adana 133
9 Aydın 121
10 Mersin 107
Nüfus yoğunluğunun en az olduğu iller
Sırası İl Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² )
1 Tunceli 12
2 Artvin 25
3 Bayburt 26
4 Sivas 26
5 Ardahan 26
6 Erzincan 27
7 Kastamonu 29
8 Bingöl 31
9 Kars 32
10 Bolu 32
En yüksekte kurulan iller
Sırası İl Denizden Yüksekliği - Rakımı ( metre )
1 Erzurum 1.853
2 Ardahan 1.800
3 Kars 1.768
4 Hakkâri 1.748
5 Van 1.727
6 Ağrı 1.632
7 Bayburt 1.510
8 Muş 1.404
9 Bitlis 1.400
10 Şırnak 1.350
En alçakta kurulan iller
Sırası İl Denizden Yüksekliği - Rakımı ( metre )
1 Çanakkale 2
2 İzmir 2
3 Kocaeli ( İzmit ) - Ordu 3
4 Samsun 4
5 Mersin 5
6 Giresun 5
7 Zonguldak 5
8 Rize 6
9 Tekirdağ 10
10 Sinop 15
Ölçülmüş en uç iklim değerleri
Özellik
Değer
Ölçümün Yapıldığı Yer
Ölçümün Yapıldığı Tarih
En yüksek sıcaklık 48,8 °C Mardin 14.08.1993
En düşük sıcaklık — 46,4 °C Çaldıran - Van 09.01.1990
En yüksek yıllık ortalama sıcaklık 21,3 °C İskenderun - Hatay 1962
En düşük yıllık ortalama sıcaklık 1,8 °C Sarıkamış - Kars 1972
Yıllık en yüksek toplam yağış 4045,3 mm Rize 1931
Yıllık en düşük toplam yağış 114,5 mm Iğdır 1970
Günlük en yüksek yağış 469,9 mm Kemer - Antalya 11.12.1972
En yüksek kar kalınlığı 525 cm Bitlis 1954
En yüksek basınç 1045 mb Ereğli - Zonguldak 01.01.1973
En düşük basınç 745,3 mb Yumurtalık - Adana 21.01.1978
En yüksek rüzgâr hızı 176 km/saat Tokat 10.01.1978
Yıllık sıcaklık ortalaması en yüksek olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Sıcaklık ( °C )
1 Antalya 18,7
2 Adana 18,7
3 Mersin 18,5
4 Hatay ( Antakya ) 18,2
5 Şanlıurfa 18,1
6 Aydın 17,7
7 Adıyaman 16,8
8 Manisa 16,8
9 Kahramanmaraş 16,7
10 İzmir 16,6
Yıllık sıcaklık ortalaması en düşük olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Sıcaklık ( °C )
1 Kars 4,2
2 Erzurum 6,1
3 Ağrı 6,3
4 Sivas 8,6
5 Van 8,8
6 Yozgat 9,1
7 Kastamonu 9,8
8 Hakkâri 9,9
9 Bolu 10,2
10 Kütahya 10,6
Yıllık yağış ortalaması en yüksek olan iller
Sırası İl Yıllık Yağış Tutarı ( mm )
1 Rize 2.352
2 Giresun 1.268
3 Zonguldak 1.220
4 Muğla 1.196
5 Ordu 1.146
6 Hatay ( Antakya ) 1.124
7 Bartın 1.071
8 Antalya 1.052
9 Bitlis 1.034
10 Tunceli 1.009
Yıllık yağış ortalaması en düşük olan iller
Sırası İl Yıllık Yağış Tutarı ( mm )
1 Iğdır 259
2 Konya 326
3 Karaman 331
4 Niğde 347
5 Aksaray 366
6 Kırıkkale 365
7 Erzincan 367
8 Eskişehir 374
9 Kayseri 375
10 Ankara-Kırşehir 378
Yağışlı gün sayısı en fazla olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
1 Rize 173,5
2 Trabzon 141,5
3 Zonguldak 139,1
4 Bolu 138,1
5 İstanbul 135,6
6 Kars 134,7
7 Samsun 133,8
8 Kastamonu 122,1
9 Erzurum 120,4
10 Kütahya 117,9
Yağışlı gün sayısı en az olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
1 Antalya 75,1
2 Adana 76,4
3 Aydın 80,6
4 İzmir 81,2
5 Konya 81,5
6 Diyarbakır 88,3
7 Çanakkale 89,4
8 Kırşehir 91,6
9 Tekirdağ 94,1
10 Elazığ 95,7
Karla örtülü en uzun gün sayısı en fazla olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Karla Örtülü Gün Sayısı
1 Ağrı 116,8
2 Erzurum 112,2
3 Kars 106,5
4 Van 80,5
5 Sivas 62,2
Karla örtülü en kısa gün sayısı en az olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Karla Örtülü Gün Sayısı
1 Adana 0
2 Antalya 0
3 Aydın 0,2
4 İzmir 0,3
5 Hatay ( Antakya ) 1
Donlu gün sayısı en fazla olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Donlu Gün Sayısı
1 Kars 179
2 Ağrı 160
3 Erzurum 155
4 Van 131
5 Kayseri 127
6 Muş 122
7 Sivas 121
8 Erzincan 110
9 Kastamonu 108
10 Konya 99
Donlu gün sayısı en az olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Donlu Gün Sayısı
1 Antalya 1,8
2 Adana 6,3
3 İzmir 6,4
4 Hatay ( Antakya ) 7,8
5 Rize 9,5
6 Samsun 11,6
7 Aydın 13,2
8 Zonguldak 15,7
9 İstanbul 20,9
10 Çanakkale 24,5
Güneşlenme süresi en uzun olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Güneşlenme Süresi (Günlük- saat)
1 Şanlıurfa 8,30
2 Antalya 8,28
3 İzmir 8,06
4 Gaziantep - Diyarbakır 8,01
5 Adana 7,55
6 Muğla 7,48
7 Siirt 7,43
8 Malatya 7,41
9 Çanakkale 7,31
10 Konya - Isparta 7,29
Güneşlenme süresi en kısa olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Güneşlenme Süresi (Günlük- saat)
1 Rize 4,14
2 Trabzon 4,36
3 Samsun 4,46
4 Tekirdağ 5,41
5 Bolu 5,49
6 Zonguldak 5,54
7 Kütahya 6,02
8 İstanbul 6,23
9 Edirne 6,24
10 Ağrı 6,24
Deniz suyu sıcaklığı en yüksek olan merkezler
Merkez Deniz Suyu Sıcaklığı ( ³C )
İskenderun 21,9
Fethiye 21,7
Alanya 21,4
Antalya 20,9
Bodrum 19,4
İzmir 18,4
Hopa 15,8
Trabzon 15,7
Çanakkale 15,6
Samsun 15,6
En fazla turist gelen ülkeler
Sırası Ülke Gelen Turist Sayısı - 2003 Yılı
1 Almanya 3.305.044
2 Rusya Federasyonu 1.257.559
3 İngiltere 1.090.829
4 Bulgaristan 1.006.268
5 Hollanda 938.483
6 İran 494.977
7 Fransa 470.071
8 Yunanistan 393.309
9 Avusturya 379.814
10 İsrail 321.096
Tarım alanlarının kullanımı
Tarım alanı Alanı ( hektar - 2002 yılı )
Ekilen 18.123.000
Nadas 5.040.000
Sebze bahçeleri 831.000
Bağlar 530.000
Meyve bahçeleri 1.435.000
Zeytin 620.000
Orman 20.703.000
Bazı tarım ürünlerinin üretim miktarları
Tarım Ürünü Yıllık Üretim Miktarı ( Ton - 2002 yılı )
Buğday 19.500.000
Arpa 8.300.000
Mısır 2.100.000
Mercimek 566.000
Pamuk 988.120
Şekerpancarı 16.523.166
Tütün 152.856
Ayçiçeği 850.000
Patates 5.200.000
Çay 135.000
Elma 2.200.000
Kayısı 352.000
Portakal 1.250.000
Mandalina 590.000
Fındık 600.000
Zeytin 1.800.000
Hayvan cinslerinin sayısı
Hayvan Cinsi Hayvan Sayısı ( Adet -2002 yılı )
Sığır 9.804.000
Koyun 25.174.000
Kıl keçisi 6.519.000
Tiftik keçisi 261.000
Tavuk 245.778.000
Bazı tarım ürünlerinin üretiminde dünya sıralamasındaki yeri
Ürün Dünya Sıralamasındaki Yeri
Fındık Birinci
İncir Birinci
Kayısı Birinci
Kiraz Birinci
Mercimek İkinci
Elma üçüncü
Zeytin Dördüncü
Domates üçüncü
Üzüm Beşinci
Armut Beşinci
Tütün Beşinci
Pamuk Altıncı
Çay Altıncı
Baklagil Altıncı
Arpa Yedinci
Şeftali Yedinci
Koyun Onuncu
Buğday Sekizinci
Turunçgil Onuncu
Coğrafi bölgeler ve önemli özellikleri
Özellik Bölge
En büyük alanlı Doğu Anadolu
En küçük alanlı Güneydoğu Anadolu
En yüksek Doğu Anadolu
En alçak Marmara
En uzun kıyılara sahip Ege
En fazla yağış alan Karadeniz
En az yağış alan İç Anadolu
Yaz mevsiminde en sıcak Güneydoğu Anadolu
Kış mevsiminde en ılık Akdeniz
En soğuk Doğu Anadolu
Orman bakımından en zengin Karadeniz
Orman bakımından en fakir Güneydoğu Anadolu
Güneşlenme süresi en uzun Güneydoğu Anadolu
Güneşlenme süresi en kısa Karadeniz
Nüfusu en fazla Marmara
Nüfusu en az Doğu Anadolu
Enerji tüketimi en fazla Marmara
Heyelan en çok görülen Karadeniz
Volkanizmanın en etkin olduğu Doğu Anadolu
Seracılığın en yaygın Akdeniz
İklim çeşitliliği en fazla Marmara
Yeraltı kaynakları en zengin Doğu Anadolu
Hidroelektrik potansiyeli en yüksek Doğu Anadolu
Turizm gelirleri en fazla Marmara
Tarım ürünleri en erken olgunlaşan Akdeniz
Tarım ürünleri en geç olgunlaşan Doğu Anadolu
Yüzey şekilleri en sade Güneydoğu Anadolu
Deniz etkisinin iç kısımlara en fazla ulaştığı Ege
Nadas toprakları en fazla İç Anadolu
Nadas toprakları en az Karadeniz
En çok göç alan Marmara
En çok göç veren Karadeniz
İl sayısı en fazla Karadeniz ( 18 )
İl sayısı en az Güneydoğu Anadolu ( 7 )
İller ve önemli özellikleri
Özellik İl Değer
En büyük alanlı Konya 40.813 km²
En küçük alanlı Yalova 850 km²
En fazla ilçeye sahip İstanbul 32
En az ilçeye sahip Bayburt 2
En yüksekte kurulan Erzurum 1.853 metre
En kuzeyde yer alan Sinop 42° kuzey enlemi
En güneyde yer alan Hatay 36° kuzey enlemi
En batıda yer alan Çanakkale 26° doğu boylamı
En doğuda yer alan Iğdır 45° doğu boylamı
En sıcak Antalya - Adana 18,7 °C
En soğuk Kars 4,2 °C
En fazla yağış alan Rize 2.352 mm
En az yağış alan Iğdır 259 mm
Nüfus yoğunluğu en yüksek İstanbul 1.928 kişi / km²
Nüfus yoğunluğu en düşük Tunceli 12 kişi / km²
En uzun kıyılara sahip Muğla 1180 km
Don olayı en fazla görülen Kars 179 gün
Don Olayı en az görülen Antalya 1,8 gün
Güneşlenme süresi en kısa Rize 04,14 ( saat )
Güneşlenme süresi en uzun Şanlıurfa 08,29 ( saat )
Bazı Özelliklerde Türkiye’nin Dünya sıralamasındaki yeri
Özellik Dünya sıralamasındaki yeri
Nüfus sayısında 17
Nüfus yoğunluğunda 80
Yüzölçümünün büyüklüğünde 36
Kentli nüfus oranında 13
Ekonomik büyümede 16
Kişi başına düşen milli gelirde 21
Bor ve krom üretiminde 1
Altın ve toryum üretiminde 2
Cıva, mermer ve jeotermal enerji üretiminde 7
Fındık, incir ve kiraz üretiminde 1
Çelik üretiminde 9
Çimento üretiminde 2
Kömür üretiminde 15
İlaç üretiminde 18
Koyun, keçi sütü üretiminde 1
Dışsatımda ( ihracatta ) 30
Dışalımda (ithalatta ) 22
Tekstil ihracatında 3
Çimento ihracatında 2
Mermer ihracatında 8
Orman tahribatında 2
En çok tatil yapılan ülkeler arasında 3
Telefonla çok konuşmada 6
Televizyon izlemede 2
Komşu Ülke Komşu Olduğu Yön Sınır Uzunluğu ( km )
Bulgaristan Kuzeybatı 269
Yunanistan Batı - Kuzeybatı 203
Gürcistan Kuzeydoğu 276
Ermenistan Doğu 325
Azerbaycan Doğu 18
İran Doğu 529
Irak Güneydoğu 378
Suriye Güney 877
Türkiye’nin kimlik kartı
Yüzölçümü 769.604 km² ( Göller hariç )
Nüfusu ( 2000 yılı ) 67.803.927
Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² ) 89
İl Sayısı 81
İlçe Sayısı 850
Bucak ve Köy Sayısı 37.366
Toplam Kara Sınırı Uzunluğu 2.875
Toplam Kıyı Uzunluğu; 8.333
Ege Denizi 2.805
Karadeniz 1.695
Akdeniz 1.577
Marmara Denizi 1.189
Adalar Kıyısı 1.067
Toplam karayolu uzunluğu 62.000 km
Otoyol uzunluğu 1.900 km
Toplam demiryolu uzunluğu 8.671km
Havaalanı sayısı 52
Okuma Yazma Bilmeyen; 7.589.657
Kadın 5.732.525
Erkek 1.857.132
Doğu - batı uzunluğu ( km ) 1650
Kuzey - güney uzunluğu ( km ) 650
En yüksek dağ ( m ) Büyük Ağrı
En uzun nehir ( km ) Kızılırmak
En büyük ova Konya
En çok yağış alan il Rize
En az yağış alan il Iğdır
En geniş alanlı il Konya
En küçük alanlı il Yalova
En fazla nüfuslu il İstanbul
En az nüfuslu il Ardahan
En uzun kıyılara sahip il Muğla
Nüfus yoğunluğu en fazla olan il İstanbul
Nüfus yoğunluğu en az olan il Tunceli
En yüksekte kurulan il Erzurum
En alçakta kurulan il Çanakkale
En çok ilçeye sahip il İstanbul
En az ilçeye sahip il Bayburt
En yüksek dağlar
Sırası Dağ Yükseltisi ( metre ) Yer Aldığı İl
1 Büyük Ağrı Dağı 5.137 Ağrı
2 Uludoruk Tepesi-Cilo 4.135 Hakkâri
3 Supa Dürek Tepesi-Cilo 4.060 Hakkâri
4 Süphan Tepesi 4.058 Bitlis
5 Kaçkar Tepesi 3.932 Rize
6 Küçük Ağrı Dağı 3.925 Ağrı
7 Erciyes Dağı 3.917 Kayseri
8 Mor Dağ 3.807 Hakkâri
9 Demirkazık Tepesi 3.756 Adana
10 Verçenik Tepesi-Kaçkar 3.711 Rize
En uzun akarsular
Sırası Akarsu Uzunluğu ( km ) Ulaştığı Deniz
1 Kızılırmak 1.355 Karadeniz
2 Fırat 971 Basra Körfezi
3 Sakarya 824 Karadeniz
4 Büyük Menderes 584 Ege
5 Seyhan 560 Akdeniz
6 Aras 548 Hazar Denizi
7 Dicle 523 Basra Körfezi
8 Yeşilırmak 519 Karadeniz
9 Ceyhan 509 Akdeniz
10 Çoruh 442 Karadeniz
En büyük adalar
Ada
Bulunduğu il
Kıyı Uzunluğu ( km )
Yüzölçümü ( km² )
Gökçeada ( İmroz )
Çanakkale
92
279,2
Marmara
Balıkesir
72,5
117,1
Bozcaada
Çanakkale
34,5
36
Uzun ada
İzmir
31
25,3
Alibey ( Cunda )
Balıkesir
28,5
23,3
Paşa limanı
Balıkesir
40,2
21,3
Avşa
Balıkesir
27,5
20,6
İmralı
Bursa
19,4
9,9
Kara ada
Muğla
19,8
9
Kekova
Antalya
19
5,7
En büyük yüzölçümlü göller
Sırası Göl Yüzölçümü ( km² ) Yer Aldığı İl Denizden Yüksekliği (metre )
1 Van 3.713 Van - Bitlis 1.646
2 Tuz 1.500 Konya- Aksaray-Ankara 925
3 Beyşehir 656 Isparta- Konya 1.121
4 Eğirdir 468 Isparta 916
5 Akşehir 323 Afyonkarahisar-Konya 958
6 İznik 298 Bursa 85
7 Burdur 200 Burdur 854
8 Manyas ( Kuş ) 166 Balıkesir 15
9 Acıgöl 153 Afyonkarahisar 836
10 Ulubat 134 Bursa 5
En büyük baraj gölleri
Sırası Baraj Gölü Yüzölçümü ( km² ) Yer Aldığı İl
1 Atatürk 817 Adıyaman-Şanlıurfa
2 Keban 675 Elazığ-Tunceli
3 Karakaya 268 Malatya
4 Hirfanlı 263 Kırşehir
5 Altınkaya 118 Samsun
6 Sarıyar 84 Ankara
7 Seyhan 68 Adana
8 Demirköprü 47 Manisa
9 Almus 32 Tokat
10 Hasan Uğurlu 23 Amasya
En büyük yüzölçümlü iller
Sırası İl Yüzölçümü ( km² )
1 Konya 40.813
2 Sivas 28.567
3 Ankara 25.402
4 Erzurum 25.330
5 Van 22.983
6 Antalya 20.790
7 Şanlıurfa 19.336
8 Kayseri 17.109
9 Mersin 15.512
10 Diyarbakır 15.204
En küçük yüzölçümlü iller
Sırası İl Yüzölçümü ( km² )
1 Yalova 850
2 Kilis 1.427
3 Bartın 2.080
4 Düzce 2.592
5 Osmaniye 3.195
6 Iğdır 3.587
7 Kocaeli 3.625
8 Bayburt 3.739
9 Zonguldak 3.909
10 Rize 3.921
En fazla nüfuslu iller
Sırası İl Nüfus ( 2000 yılı )
1 İstanbul 10.018.735
2 Ankara 4.007.860
3 İzmir 3.370.866
4 Konya 2.192.000
5 Bursa 2.125.000
6 Adana 1.849.478
7 Antalya 1.719.751
8 Mersin 1.651.400
9 Diyarbakır 1.382.708
10 Gaziantep 1.385.249
En az nüfuslu iller
Sırası İl Nüfus ( il merkezi - 2000 yılı )
1 Ardahan 39.725
2 Bayburt 41.356
3 Bartın 48.002
4 Tunceli 54.476
5 Kilis 74.985
6 Gümüşhane 77.570
7 Iğdır 81.582
8 Artvin 84.189
9 Yalova 98.661
10 Sinop 101.285
Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu iller
Sırası İl Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² )
1 İstanbul 1928
2 Kocaeli 334
3 İzmir 281
4 Hatay 215
5 Bursa 204
6 Gaziantep 188
7 Ankara 163
8 Adana 133
9 Aydın 121
10 Mersin 107
Nüfus yoğunluğunun en az olduğu iller
Sırası İl Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² )
1 Tunceli 12
2 Artvin 25
3 Bayburt 26
4 Sivas 26
5 Ardahan 26
6 Erzincan 27
7 Kastamonu 29
8 Bingöl 31
9 Kars 32
10 Bolu 32
En yüksekte kurulan iller
Sırası İl Denizden Yüksekliği - Rakımı ( metre )
1 Erzurum 1.853
2 Ardahan 1.800
3 Kars 1.768
4 Hakkâri 1.748
5 Van 1.727
6 Ağrı 1.632
7 Bayburt 1.510
8 Muş 1.404
9 Bitlis 1.400
10 Şırnak 1.350
En alçakta kurulan iller
Sırası İl Denizden Yüksekliği - Rakımı ( metre )
1 Çanakkale 2
2 İzmir 2
3 Kocaeli ( İzmit ) - Ordu 3
4 Samsun 4
5 Mersin 5
6 Giresun 5
7 Zonguldak 5
8 Rize 6
9 Tekirdağ 10
10 Sinop 15
Ölçülmüş en uç iklim değerleri
Özellik
Değer
Ölçümün Yapıldığı Yer
Ölçümün Yapıldığı Tarih
En yüksek sıcaklık 48,8 °C Mardin 14.08.1993
En düşük sıcaklık — 46,4 °C Çaldıran - Van 09.01.1990
En yüksek yıllık ortalama sıcaklık 21,3 °C İskenderun - Hatay 1962
En düşük yıllık ortalama sıcaklık 1,8 °C Sarıkamış - Kars 1972
Yıllık en yüksek toplam yağış 4045,3 mm Rize 1931
Yıllık en düşük toplam yağış 114,5 mm Iğdır 1970
Günlük en yüksek yağış 469,9 mm Kemer - Antalya 11.12.1972
En yüksek kar kalınlığı 525 cm Bitlis 1954
En yüksek basınç 1045 mb Ereğli - Zonguldak 01.01.1973
En düşük basınç 745,3 mb Yumurtalık - Adana 21.01.1978
En yüksek rüzgâr hızı 176 km/saat Tokat 10.01.1978
Yıllık sıcaklık ortalaması en yüksek olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Sıcaklık ( °C )
1 Antalya 18,7
2 Adana 18,7
3 Mersin 18,5
4 Hatay ( Antakya ) 18,2
5 Şanlıurfa 18,1
6 Aydın 17,7
7 Adıyaman 16,8
8 Manisa 16,8
9 Kahramanmaraş 16,7
10 İzmir 16,6
Yıllık sıcaklık ortalaması en düşük olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Sıcaklık ( °C )
1 Kars 4,2
2 Erzurum 6,1
3 Ağrı 6,3
4 Sivas 8,6
5 Van 8,8
6 Yozgat 9,1
7 Kastamonu 9,8
8 Hakkâri 9,9
9 Bolu 10,2
10 Kütahya 10,6
Yıllık yağış ortalaması en yüksek olan iller
Sırası İl Yıllık Yağış Tutarı ( mm )
1 Rize 2.352
2 Giresun 1.268
3 Zonguldak 1.220
4 Muğla 1.196
5 Ordu 1.146
6 Hatay ( Antakya ) 1.124
7 Bartın 1.071
8 Antalya 1.052
9 Bitlis 1.034
10 Tunceli 1.009
Yıllık yağış ortalaması en düşük olan iller
Sırası İl Yıllık Yağış Tutarı ( mm )
1 Iğdır 259
2 Konya 326
3 Karaman 331
4 Niğde 347
5 Aksaray 366
6 Kırıkkale 365
7 Erzincan 367
8 Eskişehir 374
9 Kayseri 375
10 Ankara-Kırşehir 378
Yağışlı gün sayısı en fazla olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
1 Rize 173,5
2 Trabzon 141,5
3 Zonguldak 139,1
4 Bolu 138,1
5 İstanbul 135,6
6 Kars 134,7
7 Samsun 133,8
8 Kastamonu 122,1
9 Erzurum 120,4
10 Kütahya 117,9
Yağışlı gün sayısı en az olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
1 Antalya 75,1
2 Adana 76,4
3 Aydın 80,6
4 İzmir 81,2
5 Konya 81,5
6 Diyarbakır 88,3
7 Çanakkale 89,4
8 Kırşehir 91,6
9 Tekirdağ 94,1
10 Elazığ 95,7
Karla örtülü en uzun gün sayısı en fazla olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Karla Örtülü Gün Sayısı
1 Ağrı 116,8
2 Erzurum 112,2
3 Kars 106,5
4 Van 80,5
5 Sivas 62,2
Karla örtülü en kısa gün sayısı en az olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Karla Örtülü Gün Sayısı
1 Adana 0
2 Antalya 0
3 Aydın 0,2
4 İzmir 0,3
5 Hatay ( Antakya ) 1
Donlu gün sayısı en fazla olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Donlu Gün Sayısı
1 Kars 179
2 Ağrı 160
3 Erzurum 155
4 Van 131
5 Kayseri 127
6 Muş 122
7 Sivas 121
8 Erzincan 110
9 Kastamonu 108
10 Konya 99
Donlu gün sayısı en az olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Donlu Gün Sayısı
1 Antalya 1,8
2 Adana 6,3
3 İzmir 6,4
4 Hatay ( Antakya ) 7,8
5 Rize 9,5
6 Samsun 11,6
7 Aydın 13,2
8 Zonguldak 15,7
9 İstanbul 20,9
10 Çanakkale 24,5
Güneşlenme süresi en uzun olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Güneşlenme Süresi (Günlük- saat)
1 Şanlıurfa 8,30
2 Antalya 8,28
3 İzmir 8,06
4 Gaziantep - Diyarbakır 8,01
5 Adana 7,55
6 Muğla 7,48
7 Siirt 7,43
8 Malatya 7,41
9 Çanakkale 7,31
10 Konya - Isparta 7,29
Güneşlenme süresi en kısa olan iller
Sırası İl Yıllık Ortalama Güneşlenme Süresi (Günlük- saat)
1 Rize 4,14
2 Trabzon 4,36
3 Samsun 4,46
4 Tekirdağ 5,41
5 Bolu 5,49
6 Zonguldak 5,54
7 Kütahya 6,02
8 İstanbul 6,23
9 Edirne 6,24
10 Ağrı 6,24
Deniz suyu sıcaklığı en yüksek olan merkezler
Merkez Deniz Suyu Sıcaklığı ( ³C )
İskenderun 21,9
Fethiye 21,7
Alanya 21,4
Antalya 20,9
Bodrum 19,4
İzmir 18,4
Hopa 15,8
Trabzon 15,7
Çanakkale 15,6
Samsun 15,6
En fazla turist gelen ülkeler
Sırası Ülke Gelen Turist Sayısı - 2003 Yılı
1 Almanya 3.305.044
2 Rusya Federasyonu 1.257.559
3 İngiltere 1.090.829
4 Bulgaristan 1.006.268
5 Hollanda 938.483
6 İran 494.977
7 Fransa 470.071
8 Yunanistan 393.309
9 Avusturya 379.814
10 İsrail 321.096
Tarım alanlarının kullanımı
Tarım alanı Alanı ( hektar - 2002 yılı )
Ekilen 18.123.000
Nadas 5.040.000
Sebze bahçeleri 831.000
Bağlar 530.000
Meyve bahçeleri 1.435.000
Zeytin 620.000
Orman 20.703.000
Bazı tarım ürünlerinin üretim miktarları
Tarım Ürünü Yıllık Üretim Miktarı ( Ton - 2002 yılı )
Buğday 19.500.000
Arpa 8.300.000
Mısır 2.100.000
Mercimek 566.000
Pamuk 988.120
Şekerpancarı 16.523.166
Tütün 152.856
Ayçiçeği 850.000
Patates 5.200.000
Çay 135.000
Elma 2.200.000
Kayısı 352.000
Portakal 1.250.000
Mandalina 590.000
Fındık 600.000
Zeytin 1.800.000
Hayvan cinslerinin sayısı
Hayvan Cinsi Hayvan Sayısı ( Adet -2002 yılı )
Sığır 9.804.000
Koyun 25.174.000
Kıl keçisi 6.519.000
Tiftik keçisi 261.000
Tavuk 245.778.000
Bazı tarım ürünlerinin üretiminde dünya sıralamasındaki yeri
Ürün Dünya Sıralamasındaki Yeri
Fındık Birinci
İncir Birinci
Kayısı Birinci
Kiraz Birinci
Mercimek İkinci
Elma üçüncü
Zeytin Dördüncü
Domates üçüncü
Üzüm Beşinci
Armut Beşinci
Tütün Beşinci
Pamuk Altıncı
Çay Altıncı
Baklagil Altıncı
Arpa Yedinci
Şeftali Yedinci
Koyun Onuncu
Buğday Sekizinci
Turunçgil Onuncu
Coğrafi bölgeler ve önemli özellikleri
Özellik Bölge
En büyük alanlı Doğu Anadolu
En küçük alanlı Güneydoğu Anadolu
En yüksek Doğu Anadolu
En alçak Marmara
En uzun kıyılara sahip Ege
En fazla yağış alan Karadeniz
En az yağış alan İç Anadolu
Yaz mevsiminde en sıcak Güneydoğu Anadolu
Kış mevsiminde en ılık Akdeniz
En soğuk Doğu Anadolu
Orman bakımından en zengin Karadeniz
Orman bakımından en fakir Güneydoğu Anadolu
Güneşlenme süresi en uzun Güneydoğu Anadolu
Güneşlenme süresi en kısa Karadeniz
Nüfusu en fazla Marmara
Nüfusu en az Doğu Anadolu
Enerji tüketimi en fazla Marmara
Heyelan en çok görülen Karadeniz
Volkanizmanın en etkin olduğu Doğu Anadolu
Seracılığın en yaygın Akdeniz
İklim çeşitliliği en fazla Marmara
Yeraltı kaynakları en zengin Doğu Anadolu
Hidroelektrik potansiyeli en yüksek Doğu Anadolu
Turizm gelirleri en fazla Marmara
Tarım ürünleri en erken olgunlaşan Akdeniz
Tarım ürünleri en geç olgunlaşan Doğu Anadolu
Yüzey şekilleri en sade Güneydoğu Anadolu
Deniz etkisinin iç kısımlara en fazla ulaştığı Ege
Nadas toprakları en fazla İç Anadolu
Nadas toprakları en az Karadeniz
En çok göç alan Marmara
En çok göç veren Karadeniz
İl sayısı en fazla Karadeniz ( 18 )
İl sayısı en az Güneydoğu Anadolu ( 7 )
İller ve önemli özellikleri
Özellik İl Değer
En büyük alanlı Konya 40.813 km²
En küçük alanlı Yalova 850 km²
En fazla ilçeye sahip İstanbul 32
En az ilçeye sahip Bayburt 2
En yüksekte kurulan Erzurum 1.853 metre
En kuzeyde yer alan Sinop 42° kuzey enlemi
En güneyde yer alan Hatay 36° kuzey enlemi
En batıda yer alan Çanakkale 26° doğu boylamı
En doğuda yer alan Iğdır 45° doğu boylamı
En sıcak Antalya - Adana 18,7 °C
En soğuk Kars 4,2 °C
En fazla yağış alan Rize 2.352 mm
En az yağış alan Iğdır 259 mm
Nüfus yoğunluğu en yüksek İstanbul 1.928 kişi / km²
Nüfus yoğunluğu en düşük Tunceli 12 kişi / km²
En uzun kıyılara sahip Muğla 1180 km
Don olayı en fazla görülen Kars 179 gün
Don Olayı en az görülen Antalya 1,8 gün
Güneşlenme süresi en kısa Rize 04,14 ( saat )
Güneşlenme süresi en uzun Şanlıurfa 08,29 ( saat )
Bazı Özelliklerde Türkiye’nin Dünya sıralamasındaki yeri
Özellik Dünya sıralamasındaki yeri
Nüfus sayısında 17
Nüfus yoğunluğunda 80
Yüzölçümünün büyüklüğünde 36
Kentli nüfus oranında 13
Ekonomik büyümede 16
Kişi başına düşen milli gelirde 21
Bor ve krom üretiminde 1
Altın ve toryum üretiminde 2
Cıva, mermer ve jeotermal enerji üretiminde 7
Fındık, incir ve kiraz üretiminde 1
Çelik üretiminde 9
Çimento üretiminde 2
Kömür üretiminde 15
İlaç üretiminde 18
Koyun, keçi sütü üretiminde 1
Dışsatımda ( ihracatta ) 30
Dışalımda (ithalatta ) 22
Tekstil ihracatında 3
Çimento ihracatında 2
Mermer ihracatında 8
Orman tahribatında 2
En çok tatil yapılan ülkeler arasında 3
Telefonla çok konuşmada 6
Televizyon izlemede 2
Subscribe to:
Posts (Atom)